Een linkse reset is broodnodig

Zaterdag 1 februari jl. bezocht ik in Amsterdam een discussiebijeenkomst van DiEM25, een pan-Europese beweging, mede-opgericht door de charismatische Yanis Varoufakis. Varoufakis was korte tijd minister van financiën van Griekenland ten tijde van de Griekse crisis. Hij had haarscherp door hoe de EU de Griekse bevolking afkneep om de Noord-Europese banken te redden. Daartoe vocht hij menig robbertje uit met de toenmalige Nederlandse PvdA minister van financiën, Jeroen Dijsselbloem, die toen voorzitter was van de (financiële) Eurogroep.

 Democratische revolutie

 DiEM25  (Democracy in Europe Movement 2025) is voor alles een beweging van activisten die streven naar een democratische revolutie in Europa. En daarmee bedoelen ze niet dat het Europees Parlement meer macht moet krijgen, al decennialang een stroperige discussie, maar dat de oligarchie die Europa regeert verslagen moet worden. Zij bezitten de appartementen waarin we wonen, de banken die ons geld beheren, de vaccins die onze levens redden, de apps die we nodig hebben voor ons werk, de data die deze apps over ons verzamelen, de olie en het gas die onze planeet opwarmen – en belangrijker, ze hebben de politici die ons tegen hen zouden moeten beschermen in hun zak. Zij zijn het resultaat van een vreselijk systeem waarin het de rijken is toegestaan te doen wat ze willen, terwijl de gewone burger, in geval ‘wat de rijken wilden’ niet goed uitpakt, voor die fouten moet betalen.

Wie die ‘zij’ nu precies zijn wordt niet echt duidelijk, maar wel duidelijk is dat de democratisering van Europa alle aspecten van het economische, maatschappelijke en politieke leven betreft, zo wordt in hun manifest scherp beschreven.

Jeremy Corbyn (staand), rechts van hem Brid Brennan, terwijl links Varoufakis het publiek fotografeert.

Verzet van onderop

 De bijeenkomst werd bijgewoond door zo’n 200 mensen, die enthousiast reageerden op de verhalen van Jeremy Corbyn, parlementslid van het Verenigd Koninkrijk en enige tijd leider van Labour, Brid Brennan, staflid van het Transnational Institute en Yanis Varoufakis.  Alle drie begenadigde sprekers, die zonder van een papiertje te lezen in heldere bewoordingen zo’n beetje alle grote problemen van de huidige tijd (fascisme, rechts-extremisme, tech-miljardairs, Trump, oorlogen in Gaza, Oekraïne, Congo, bewapening-race, klimaatcrisis) in een kapitalistisch en oligarchistisch kader plaatsten. De oplossing kan alleen voortkomen uit een intensief, creatief en hardnekkig verzet van onderop, zo werd door de drie sprekers in vele toonaarden belicht.

Onafhankelijk Palestina

Tijdens de bijeenkomst werd door de drie sprekers ook veel aandacht gegeven aan de verklaring die op 31 januari door de Hague Group of Nations was aangenomen. In deze verklaring roepen acht landen uit Afrika, Latijns-Amerika en Azië de internationale gemeenschap op zich aan haar eigen uitspraken en verplichtingen te houden m.b.t. de illegale bezetting van Israël van Palestijns grondgebied, het onmiddellijk stopzetten van de genocide in Gaza, en het stichten van een onafhankelijk Palestina.

Zie voor een kort verslag de website van DiEM25.

 Ongehoorzaamheids Front

 DiEM25 heeft ook een politieke tak: MeRA25, die in Griekenland, Italië en Duitsland actief is. MeRA is een Griekse afkorting van wat in het Nederland zoiets als Europees Realistisch Ongehoorzaamheids Front betekent. In Griekenland behaalde deze partij in 1999 negen parlementszetels, die bij de verkiezingen in 2023 weer verloren gingen.

Op de bijeenkomst in Amsterdam werd een werkgroep aangekondigd die gaat onderzoeken of het zinvol is ook in Nederland aan verkiezingen mee te doen, ‘want de kiesdrempel is zo laag’.

Het viel mij op dat in de toespraken en discussies nauwelijks werd gerefereerd aan, of afgegeven op, andere linkse partijen. Wel begreep ik dat DiEM25 voor de laatste Europese verkiezingen in 2024 geprobeerd had een soort gemeenschappelijk front te vormen met andere linkse en groene partijen, wat op niets is uitgelopen. Dat was dan ook wel wat pretentieus van een beweging die weliswaar scherpe analyses heeft, maar qua organisatie- en electorale kracht nog niet eens in de kinderschoenen staat.

Linkse reset

Het leek mij dat er nogal wat jonge expats en buitenlandse studenten in de zaal zaten. Dat is ook wel het internationale, pan-Europese karakter dat DiEM25 wil uitstralen. De discussie over de noodzakelijke verbreding van linkse samenwerking kan wel wat internationale input gebruiken. Iets dat nu nogal ontbreekt. En de eenzijdige oriëntatie op het parlementaire werk verdient ook een correctie. Te weinig wordt, zeker ook door GroenLinks en PvdA, maatschappelijke druk georganiseerd als broodnodige input en ondersteuning voor een linkse politiek die ongelijkheid, uitbuiting en racisme bestrijdt. Als die verbreding van de linkse samenwerking er ooit komt, en daarmee bedoel ik niet een fusie, lijkt me een DiEM-achtige injectie welkom. Voor de broodnodige linkse reset.