Op naar een nieuwe, brede, linkse partij?

Op de politieke ledenraad van de PvdA die zaterdag 23 november in Zwolle werd gehouden, hield partijleider Frans Timmermans een pleidooi om tot een nieuwe, brede, linkse partij te komen. Dus niet alleen moeten GroenLinks en de PvdA daarin opgaan, maar ook andere linkse partijen, van SP tot Partij voor de Dieren. Al erkent hij volgens de Volkskrant van maandag 25 november dat zoiets voor deze partijen ‘nog een brug te ver is’. Wel hoopt hij dat de samenwerking tussen GroenLinks en PvdA, in welke vorm dan ook, ‘zo open is geformuleerd dat ook anderen zich daar mogelijk bij aan zouden kunnen sluiten’. Het lijkt er sterk op dat zijn pleidooi, dat toch iets weg heeft van een schot hagel, vooral wordt ingegeven door een poging twee tegenstrijdige moties over linkse samenwerking, die beide door de politieke ledenraad van de PvdA-leden werden aangenomen, met elkaar te verbinden. En zoals bekend, verbinden is de toverformule om tegenstellingen te overbruggen.

                                 

Motie tegen de fusie: aangenomen

 Deze beide moties zijn te vinden in de PvdA congresbundel. De ene motie werd ingediend door Reshma Roopram, die actief is in de groep Rood Vooruit! die zich tegen fusie met GroenLinks verzet. Deze motie roept het PvdA-partijbestuur op ‘met raads- en Statenfracties en met partij- en vakbondsleden van verschillende generaties gesprekstafels te organiseren voor een open verkenning hoe de PvdA weer een volkspartij kan worden die verschillende bevolkingsgroepen met elkaar weet te verbinden’.

Het resultaat hiervan moet dan op het eerstvolgende congres worden besproken in het kader van ‘het tot stand brengen van brede progressieve samenwerking als basis voor een werkbaar politiek alternatief voor het huidige kabinet’.

Het woord ‘GroenLinks’ valt niet in deze motie – en de motie moet dan ook gezien worden als een poging om de voortgaande samenwerking met GroenLinks een halt toe te roepen. De motie werd met 70% van de stemmen aangenomen.

Motie voor het versnellen van de fusie: aangenomen

 Echter, tegelijkertijd werd ook een motie aangenomen van de groep RoodGroen, die vóór een versnelling van de fusie van GroenLinks en PvdA is. Deze motie, ingediend door Frank van de Wolde, roept het PvdA-partijbestuur op om ‘met het partijbestuur van GroenLinks in gesprek te gaan over het versnellen van het actieplan Samen vooruit en aan te koersen op een besluit om als GroenLinks en de PvdA op te gaan in één politieke partij’.

Deze motie werd met 64% van de stemmen aangenomen. Dat is dus minder steun dan de ‘halt’ motie van Rood Vooruit! Op de website van Rood Vooruit! wordt dan ook geconcludeerd dat het in de rede ligt ‘dat de meest verstrekkende motie van Reshma Roopram, gericht op een echt debat over de politieke strategie en op een perspectief van bredere progressieve samenwerking, voorrang krijgt’.

 Schaduwkabinet

 Ik noemde het pleidooi van Timmermans een schot hagel, omdat de partijbesturen van GroenLinks en PvdA totnutoe geen enkele serieuze poging hebben gedaan om met andere linkse en progressieve partijen rond de tafel te gaan zitten om met hen een vorm van samenwerking te bespreken die de kiezers een alternatief voorlegt voor het huidige extreem-rechtse kabinet. In zijn meest simpele – en haalbare – vorm is dat een gezamenlijk programma op hoofdpunten en een ‘schaduwkabinet’.

Rood Vooruit! heeft het onderzoeksbureau Highberg (missie: ‘Innovatief organiseren’) gevraagd te onderzoeken hoe GroenLinks-PvdA kiezers aankijken tegen een fusie van beide partijen. Dit onderzoek bestond uit een online survey, uitgevoerd door Peil.nl, het bureau van Maurice de Hond.

Uit het rapport blijk dat dit zeer verdeeld ligt: 50% is voor een fusie en 47% is voorstander van een lichtere of geen vorm van samenwerking. Deze groep wil graag dat de partijen apart blijven.

Een fusie van méér partijen dan alleen PvdA en GroenLinks kan evenmin op veel steun rekenen. De meeste steun (20%) is voor een fusie van PvdA, SP en GroenLinks.

Wat wél op grote steun kan rekenen is een ‘schaduwkabinet, waarin vooraanstaande politici van oppositiepartijen alternatieven voor regeringsbeleid voorstellen’. Voor deze vorm van samenwerking hebben de bij Peil.nl aangesloten kiezers van NSC tot Denk in meerderheid aangegeven dit een goed idee te vinden.

Alternatief voor het kabinet Wilders/Schoof

 Nu kun je het wat verdacht vinden dat de resultaten van deze enquête een eind in de richting gaan van de opvatting van de opdrachtgever, Rood Vooruit! En ook in de richting van mijn eigen opvatting. Maar los van deze cijfers: daar zijn goede argumenten voor. Het is uitgesloten dat partijen als SP en de Partij voor de Dieren zich zo maar even zullen melden bij Timmermans om zich aan te sluiten bij GroenLinks-PvdA. De einzelgang waartoe GroenLinks en PvdA hebben besloten om samen Verenigd Links te pretenderen, ontkent eenvoudigweg dat andere linkse en progressieve partijen samen ongeveer evenveel zetels hebben. De veelkleurige waaier die onze parlementaire democratie kenmerkt, dankzij het prachtige, proportionele kiessysteem, laat zich niet in een mal van een tweepartijenstelsel dwingen. SP, Partij voor de Dieren, DENK, VOLT, PvdA, GroenLinks, D66, CU: zij hebben een eigen profiel, geschiedenis, partijcultuur, ideologie en kiezersaanhang. Tegelijkertijd hebben deze partijen met elkaar veel meer gemeen dan met de partijen die nu het extreem-rechtse kabinet vormen. Dát moet het vertrekpunt zijn voor het onderzoeken van, en bouwen aan, een kansrijk alternatief voor het kabinet Wilders/Schoof.