Het fusieproces van GroenLinks en PvdA draaft onverdroten voort. Slechte verkiezingsuitslag. Verdere daling in de peilingen. Een doods partijleven. Geen sprankelende initiatieven. Voor wat het waard is: de laatste twee berichten op de Facebookpagina (6100 volgers!!) dateren van 4 december en 12 november.
Maar niet wanhopen! Er is een nieuwe mijlpaal bereikt, zo is in de email te lezen die de ruim 100.000 leden onlangs van beide partijvoorzitters ontvingen. Volgens hen ‘zijn we zijn klaar voor de volgende stap. We hebben alles in huis om het verschil te maken.’ En presenteren zij ‘met trots de basis voor de nieuwe partij: het beginselprogramma, de statuten en het huishoudelijk reglement.’
Samen vooruit
Aan dat beginselprogramma heb ik al eerder
een blog gewijd. Afgelopen zaterdag (13 december) was er een bijeenkomst in
Utrecht over dat beginselprogramma. Althans, niet over de (concept)tekst die nu
is gepubliceerd, maar over tien ‘ideeën voor de nieuwe rood-groene beweging’
die gepubliceerd zijn in het boek Samen
Vooruit. In het voorjaar werd er een essaywedstrijd uitgeschreven door
de wetenschappelijke bureaus van GroenLinks en PvdA, en de tien winnende essays
zijn in dit boek gebundeld. De tien winnaars waren uitgenodigd op de
bijeenkomst om hun ideeën verder toe te lichten en deden dat met verve. Vanuit
zeer verschillende invalshoeken werden zeer verfrissende, vernieuwende en radicale
zienswijzen gelanceerd.
Het gaat te ver om hier een overzicht te geven van al die bijdragen. Het boek(je), 96 blz., is voor €7,50 verkrijgbaar bij de boekhandel en bij uitgeverij Van Gennep (zie link hierboven).
Financieel kapitalisme
Maar enkele opmerkelijk zaken wil ik er wel uitlichten.
Allereerst het toch wel veelbetekenende feit dat de samenstellers van het
beginselprogramma weinig tot praktisch niets hebben gedaan met de geleverde ideeën,
zo bleek uit de woorden van de tien essayisten.
Zo waren er pleidooien om in het beginselprogramma de grote
problemen van deze tijd én de oplossingen die links daarvoor heeft véél
radicaler te omschrijven. En als fusiepartij te werken aan draagvlak voor die
oplossingen door een verbinding te zoeken tussen de twee benaderingen die PvdA
en GroenLinks zouden karakteriseren. Namelijk dat de PvdA meer gericht is op
directe belangenbehartiging en GroenLinks het grotere, toekomstgerichte
perspectief zou belichamen.
Een andere bijdrage bekritiseerde het gemis in het
beginselprogramma van de analyse van het financiële kapitalisme dat langzaam
maar zeker dominant is geworden: het scheppen van geld en financiële producten
door particuliere banken, waar geen enkele materiële basis (grond, gebouwen, machines,
grondstoffen) aan ten grondslag ligt. De macht van deze financiële instellingen
lijkt onbegrensd bediend te worden door overheden en stevig gelieerd aan Big
Tech. Denk alleen maar aan de miljarden die in de ontwikkeling van AI
worden geïnvesteerd.
Een ander essay sloot aan bij de ideeën van de Franse
sociaal Jean Jaurès (1859-1914), die gezien werd als een wegbereider van een
meer verenigd links in Frankrijk en de partij niet alleen zag als een voertuig
om aan verkiezingen deel te nemen, maar vooral ook om buiten het parlement
mensen te organiseren op hun gerechtvaardigde belangen. Zo zou links in de
huidige tijd de verbinding tussen economisch links en cultureel rechts, de
reuzebubbel waarin een groot deel van het electoraat zich in bevindt, tot stand
kunnen brengen.
Andere bijdragen richten zich o.a. op ecosocialisme als leidend beginsel, het buurtgericht werken als middel om de kloof te dichten en het scheppen van de voorwaarden om mensen met een beperking de regie over hun eigen leven te geven. Ook de marxistische analyse van Big Tech moet als zeer verfrissend worden genoemd.
Eén ideologisch huis?
Deze bijeenkomst heeft me geleerd dat er iets fundamenteels
schort aan het beginselprogramma. Het is immers geen programma voor een nieuwe
partij, maar van twee partijen met een eigen geschiedenis, van elkaar
verschillende ledenbestanden en tradities dan wel beginselen. Het is dan
logisch om eerst deze politieke wortels van beide partijen te beschrijven en te
onderzoeken waar ze overeenkomen en waar ze verschillen. En om van daaruit de
beginselen voor de fusiepartij te formuleren. Op deze manier krijgt dat nieuwe
document ook een scholingsfunctie voor de vele nieuwe en jonge leden. Want dat nieuwe
beginselprogramma heeft uitsluitend een interne partijfunctie: de leden van
twee verschillende partijen één ideologisch (t)huis bieden.
Beginselprogramma, statuten en reglement van de fusiepartij-zonder-naam
zijn gepubliceerd op
internet en hier is ook de mogelijkheid om daar op te reageren voor 4
januari 2026. Als gemeenteraadslid (in Bussum en Amsterdam) werd ik altijd pissig als B. en W. weer eens
een inspraakronde hield in de zomervakantie of in de periode rond kerstmis en
nieuwjaar…
In het volgende blog reageer ik op de statuten en het reglement van de fusiepartij-zonder-naam. Taai, saai, maar wel van belang als je tenminste een democratische ledenpartij wilt.
