De verkiezingscampagne komt langzaam op gang. De peilingen geven GroenLinks/PvdA weinig reden tot optimisme. Nauwelijks winst ten opzichte van de vorige verkiezingen, terwijl het rampenkabinet Schoof alle gelegenheid bood voor een spraakmakende en aansprekende oppositie. Die er dus niet was. De populariteit van Timmermans is zonder meer slecht te noemen. Wat nu de kip of het ei is laat ik maar in het midden.
Als je de kletsprogramma’s op radio en tv een beetje volgt waarin GroenLinks/PvdA’ers aan het woord komen, vallen drie dingen op die het ergste doen vrezen voor een succesvolle campagne.
Hengelen naar de VVD
Frans Timmermans kan het niet nalaten Yesilgöz af te tasten,
cq. uit te nodigen om duidelijk te maken dat er compromissen nodig zijn om na
de verkiezingen een kabinet te vormen. De fout die hij in de vorige campagne
maakte om voortdurend Omtzigt ’t hof te maken in de hoop dat hij zich liet
verleiden tot een verbintenis, maakt hij nu, zij het minder opzichtig, nog
steeds, maar nu richting VVD. Het voortdurend hameren op de noodzaak van
compromissen sluiten (‘Nederland is een land van compromissen’) is a) een open
deur intrappen want iedereen weet dat wel en b) in een campagne
contraproductief, omdat je al snel in de val trapt om zo’n compromis te noemen.
Jesse Klaver trapte in zo’n val in een radio-interview van WNL, waarin hij stelde geen breekpunt te maken over het kopen van wapens van Israël als dat in de onderhandelingen na de verkiezingen aan de orde komt. ‘Geen breekpunt maken’ zijn andere woorden voor ‘bereid een compromis te sluiten’. Nogmaals: natuurlijk zullen er compromissen gesloten moeten worden, maar dat komt pas na de verkiezingen aan de orde. Dat is geen kiezersbedrog, want verreweg de meeste kiezers begrijpen dat. Maar wélke compromissen worden gesloten is van zoveel factoren afhankelijk (de verkiezingsuitslag, welke partijen zitten aan tafel, de reikwijdte, cq de balans en proportionaliteit met andere compromissen enz.) dat dit pas in onderhandelingen na de verkiezingen aan de orde kan komen. En het geval Israël is wel zo’n beetje het allerlaatste onderwerp, waar je vóór de verkiezingen dit soort uitlatingen over moet doen, gezien de groeiende afkeer van Netanyahu cs. in Nederland én de grote gevoeligheid die in achterban van GroenLinks/PvdA heerst op dit punt.
De krokodillentranen van de Telegraaf
Het derde wat me opviel deze week was het optreden van
Wouter Bos, de voormalige partijleider van de PvdA die in 2006, toen er in de
polls een linkse meerderheid in het verschiet lag, duidelijk liet weten niets
te zien in linkse samenwerking. Bos liet zich in het praatprogramma Pauw & De
Wit een paar keer ontvallen dat het GroenLinks/PvdA programma gewoon een klassiek PvdA-programma
was. Om zo de ‘zorgen’ bij zijn tafelgenoten weg te nemen dat de PvdA door die
radicale GroenLinksers was overgenomen. Een frame dat in rechts Nederland
populair is. Allereerst moeten we nog afwachten hoe dat verkiezingsprogramma er
uit gaat zien. Want er zijn vele amendementen ingediend die het concept-programma
naar links trekken, en die op het congres van 27 september in stemming komen. Maar
deze uitlating van Bos leiden tot een argwaan die vanaf het begin van de
vrijpartij tussen PvdA en GroenLinks bij mij aanwezig is. Namelijk dat al die ‘oude’,
rechtse, neo-liberale PvdA’ers, de Bossen, de Dijsselbloemen enz. ineens weer
opduiken om rechts Nederland, aangevoerd door de Telegraaf, die ineens met
stromen van krokodillentranen die oude PvdA toch zo mist, gerust te stellen.
Áls in de campagne Timmermans zijn ambitie om premier te worden niet kan bedwingen en blijft hengelen naar de VVD, áls de topkandidaten zich laten verleiden tot vroegtijdige uitspraken over compromissen en áls de op macht beluste PvdA’ers hun afkeer tegen de vermeende radicale inbreng van GroenLinks in de media blijven rond toeteren, tsja dan vrees ik dat de peilingen blijven tegenvallen, en de uitslag idem dito.
